Hartsoetra
Recensie door Baukje over het boek the heart of understanding door Thich Nhat Hanh
Hartsoetra
De hartsoetra is Boeddhisme in een notendop. Hoewel kort, beslaat de hartsutra (een soort gebed of meditatietekst) vrijwel alle aspecten die te leren zijn in het Boeddhisme. De hartsoetra is in zijn grootsheid verstrekkender dan iedere andere tekst in het Boeddhisme. De schrijver van het boekje ‘The heart of understanding‘ Thich Nhat Hanh is een Boeddhistische monnik die gelooft dat Boeddhisme zich aanpast aan zijn context en bijvoorbeeld in de westerse wereld anders beoefend, uitgelegd en beleefd kan worden dan in de traditionele Boeddhistische landen. Men beschouwt zijn Engelse vertaling en commentaar als de meest duidelijke, nauwgezette, simpele en begrijpbare waarover wij beschikken. Een goed startpunt om je te verdiepen in de hartsoetra.
The heart of understanding
Dit kleine vrolijke boekje laat zich makkelijk lezen. Het Engels kon ik goed begrijpen. Ik heb maar twee of drie woorden opgezocht voor beter begrip. Toen ik op een rustige avond, met een kaarsje aan een een kop thee erbij begon, had ik het in een ruim uur uitgelezen. En had daarna genoeg stof tot nadenken/ervaren. Zijn uitleg van de hartsoetra heeft diepgang, maar is op een luchtige manier geschreven met aansprekende voorbeelden die voor jou en mij goed zijn te volgen. In een aantal korte hoofdstukjes belicht Thich Nhat Hanh steeds een deel van de sutra. Hij bouwt zo het verhaal en begrip van de sutra op, tot aan svaha! (bevrijd –van angst- hoera!).
Leven zonder angst
Nhat Hanh omschrijft the Heart of Understanding als een “kostbaar geschenk, het geschenk om zonder angst te zijn”. Aan de hand van the Heart of Understanding leert hij ons op subtiele en diepgaande wijze over ‘interbeing’ en leven zonder tegenstellingen (tussen jou en de ander, tussen iets en niets); over het loslaten van alle vooroordelen, meningen, noties en mentale belasting, en daarmee het open leren staan voor alle wonderen in ons leven.
Ik werd getroffen door deze twee belangrijke begrippen, ‘interbeing’ en ‘form is emptiness, and emptiness is form’. Sinds het lezen van het boekje richt ik mij regelmatig even meditatief hierop, op momenten dat ik voor problemen of conflicten wordt geplaatst en even geen uitweg zie (of de neiging heb met het hoofd op te lossen). Ze helpen mij om open te staan voor een oplossing die zich vanzelf aandient en geven het inzicht dat we onderdeel uitmaken van iets veel groters.
Interbeing
Interbeing, ik heb er niet echt een goede Nederlandse vertaling voor. Het is het besef dat het een niet zonder het ander kan bestaan. Zie je alleen een blad papier in een boek? Of kun je zien dat dat papier afkomstig is van een boom, waarop de zon heeft geschenen, de regen is neergeslagen, die boom gekapt moest worden door een houthakker, die houthakker eten als brandstof nodig heeft, eten dat verbouwd wordt in de aarde etc. etc. Het blad papier is niets zonder al dat, en daarmee is het blad papier alles; ‘Form is emptiness, and emptiness is form’. Deze essentie wordt het hele boekje door verder uitgewerkt.
Geen geboorte noch dood
Wat mij persoonlijk raakte is de kringloop van het leven, van ‘Happy Continuation’; als het besef er is dat alles leeg moet zijn (om gevuld te kunnen worden met alles), betekent dat ook dat niets of niemand geboren of dood hoeft te gaan; je bent er, in de geschiedenis van je voorouders, in de grond waarin je begraven wordt, in ieder stofje dat ronddwarrelt! In dit diepgaande geloof vond de schrijver van de hartsutra Avalokita een perfect begrip (Perfect Understanding) van de vorm van leegheid, en plotseling overwon hij zijn angst voor pijn en dood. Voor mij een mooie aanzet om na te denken over wat de begrippen leven en dood voor mijzelf betekenen.
Vriendelijkheid
In mijn werk en privé-situaties heb ik veel gesprekken. Soms bekruipt me wel eens het gevoel, hier klopt iets niet, we zitten niet op dezelfde golflengte, misschien wel ruzie. Ook dan biedt de hartsutra uitkomst. Begrip en onbegrip leiden geen zelfstandig bestaan. Begrip bestaat uit elementen van onbegrip, net zoals Buddha alleen Buddha kan zijn als er non-Buddha of vijanden zijn. In een prachtig verhaal over Buddha en zijn vijand Mara, wordt beschreven hoe vriendelijkheid jegens de vijand leidt tot beter wederzijds begrip; een wijze les, die door mij vaker in de praktijk wordt toegepast sindsdien met verbluffend resultaat.
Een boek om zelf te bezitten
Ik ben blij dat ik het boekje over de hartsoetra in bezit heb en er ’s avonds nog eens even een passage uit kan teruglezen. Bij het openslaan van het boekje ademt de sfeer van warmte, verdraagzaamheid, en helderheid mij alomvattend tegemoet. Heerlijk.
Ervaringen van Lezers
Een zeer bijzonder boekje wat er ook in het Nederlands verkrijgbaar is vorm is leegte, leegte is vorm. Thich Nhat Hanh maakt wat moeilijk is te begrijpen. Interbeing wordt in het Nederlands vertaald als interzijn. Een boekje wat je 100 keer kunt lezen en steeds er iets nieuws uit leert of opvalt.