Hoofd, hart en buik verbinden
Geborgen in jezelf.
Hoofd, hart en buik verbinden
Carolien, één van mijn deelnemers aan qigong, stelde laatst de vraag:
hoe kun je bij stress uit je hoofd in je lijf blijven?
Het simpele antwoord is: verbind hoofd, hart en buik.
Deze natuurlijke verbinding is echter bij de meesten al tijdens de pubertijd verbroken. Daardoor kost het tijd om de verbinding tussen hoofd, hart en buik te herstellen Zowel qigong als tai chi biedt je een weg om dit te realiseren. Deze weg kent 3 fasen:
- verwarmen van je onderste dantian;
- je energie laten stromen tussen je buik en je hart;
- je energie vrij door je middenkanaal laten bewegen. Het middenkanaal verbindt hoofd, hart en buik, zodat je in staat bent het dagelijks leven te verbinden met het Grote Geheel. Je bent zowel golf als zee.
Verwarmen van je onderste dantian
Je onderste dantian of energiecentrum ligt in je onderbuik. Ga met je aandacht naar de onderkant van je rechte buikspieren (link van maken) en vandaar naar het midden van je lichaam. Het is niet één punt, maar een gebied (met als centrum bij vrouwen hun eierstokken). Hier zetelt je vitaliteit en je levenskracht. In het Chinees medisch denken wordt dit ‘jing’ genoemd. Je kunt dit gebied of verschillende manieren verwarmen:
- te ademen in dit gebied,
- je zwaartepunt daarin te laten rusten,
- je aandacht erop te richten.
Hierdoor gaat je energie sterker stromen.
Tussen hart en onderbuik
Wanneer een kind geboren wordt, is de verbinding tussen hoofd, hart en buik vanzelfsprekend. Een kind kan in eerste instantie geen verschil maken tussen droom en werkelijkheid. Het kind is nog verbonden met de energie van de Kosmos. Ieder van ons kent die blik van onschuld in de ogen van een baby.
2.1 Pubertijd
Deze natuurlijke verbinding met de Kosmos gaat verloren in de pubertijd. Het kind is dan volledig in zijn lichaam geïncarneerd. Het is in staat om zich in deze wereld staande te houden. De prijs van het verliezen van de natuurlijke verbinding met de Kosmos is spanning in het gebied van de zonnevlecht en het zwaardvormig aanhangsel van het borstbeen. Boven- en onderlichaam gaan los van elkaar bewegen. De energie van het Kosmos dringt niet meer vanzelf door in het dagelijkse leven.
2.2 Rite de passage
In vele, vooral oude culturen, ondergingen pubers een ‘rite de passage’. Ze moesten opdrachten volbrengen die uitsluitend mogelijk waren, als ze de energie van de Kosmos als deel van hun werkelijkheid aanvaardden. Dit maakte hen tot een individu waar de Kosmos zich in manifesteert.
2.3 Hart en buik weer met elkaar verbinden
In onze huidige maatschappij moeten wij zélf deze verbinding herstellen. Praktisch betekent dit spanning loslaten in het gebied van de zonnevlecht en het zwaardvormig aanhangsel van het borstbeen. Je middenrif kan hierdoor weer vrij bewegen. Dit geeft een betere spijsvertering en een diepere ademhaling. Je schouders zakken. Je zwaartepunt rust in je onderste dantian. Je ademt als vanzelf in je onderbuik. Hierdoor voel je je gedragen door de Kosmos en je voelt je geborgen in jezelf waardoor de stormen van het leven niet meer de grond onder je voeten wegslaan.
Middenkanaal
Het middenkanaal, zhongmai genaamd, vormt de verbinding tussen hoofd, hart en buik, de drie energiecentra of dantians in je lichaam. Dit kanaal loopt van je bekkenbodem door je onderste dantian, door je hartgebied, door het centrum van je geest naar je voorste fontanel. Door dit kanaal stroomt zowel de energie van de aarde in opwaartse richting als de energie van de Kosmos in neerwaartse richting. Zo sta je letterlijk tussen hemel en aarde. Dit geeft innerlijke stilte. Je ‘kleine ik’, die zorgt dat je je brood verdient, vrienden maakt en overleeft, kan hierdoor steeds meer ruimte geven aan wie jij ten diepste bent. Hierdoor neem je steeds meer jouw plaats in het Grote Geheel in.
Mantra
Vlak nadat Carolien me de vraag had gesteld hoe je bij stress in je lijf kunt blijven, stuurde ze naar haar mede-qigong’ers een YouTube-filmpje met de mantra ‘ohm mani padme hum’. Ze vond hem mooi, al wist ze niet wat de betekenis van de mantra was. En deze hoef je niet te kennen om de mantra zijn werk te laten doen. Klank brengt vibratie in je lichaam. De wijze waarop je de mantra zingt, bepaalt zijn effect. Zonder dat Carolien het wist, had ze een versie uitgezocht, die hoofd, hart en buik verbindt.
Ohm mani padme hum
Prosternaties
Een andere manier om hoofd, hart en buik te verbinden is door prosternaties, ‘ter aarde werpingen’. Veel religies kennen dit. Het beeld van een prosternatie bij het Labrang Klooster in Gansu (China), waar ik in 2009 was, staat me nog helder voor ogen. Ohm mani padme hum, ohm mani padme hum en de gebedsmolen draaide verder. De pelgrim kwam omhoog en wierp zich weer op de grond. Hoofd, hart en buik kwamen opnieuw in één lijn. Het ‘zichtbare’ en het ‘onzichtbare’ vielen op deze wijze samen. Zo neemt de mens weer zijn plaats tussen hemel en aarde in en kan men in harmonie leven.
Prosternaties in qigong
In qigong zijn heel wat oefeningen te herleiden tot prosternaties. In deze oefeningen gaat het om soepelheid verwerven in jouw hele lichaam, zodat dit als één geheel beweegt. Je kunt de energie van de Kosmos door jouw voorste fontanel naar binnen laten stromen. Als eerste komt die energie in jouw geest en maakt je denken helder. Deze energie wordt ‘shen’ genoemd in het Chinees medisch denken. Daarna stroomt deze energie door naar je hart. De energie is dan al meer verdicht en heet ‘chi’. Je hart kan in mededogen uitreiken. Ten slotte stroomt die door naar je bekken en via je benen en voeten naar de aarde. In je bekken geeft dit lichaamsbewustzijn.
Hoofd, hart en buik verbonden
Door de energie van de Kosmos door je heen te laten stromen naar de aarde, ontspant je lichaam zich. Je vertrouwt je toe aan de aarde. De aarde geeft je zelfvertrouwen. De aarde geeft je de kracht omhoog te rijzen. Als vanzelf open je je opnieuw voor de Kosmos, het Onzichtbare. Zo ontstaat een voortdurende wisselwerking tussen de energie van hoofd (shen), hart (chi) en buik (jing).
De energie stroomt vrij door jouw middenkanaal. Je staat tussen hemel en aarde in je midden. Je voelt je verbonden en deel van het Grote Geheel. De levensvreugde golft door je heen en tegelijk ben je stil van binnen. Je kunt meebewegen met veranderingen. Door geduldig qigong of taiji te beoefenen maak je dat deze ervaring zich verdiept en in je dagelijks leven geïntegreerd wordt.
Ohm mani padme hum
Hoewel een mantra werkt zonder zijn betekenis te kennen, vertelt deze mantra je hoe je hoofd, hart en buik verbonden kunt houden. Deze mantra komt voor uit de Boeddhistische traditie.
Lotus
Het woord ‘padme’ betekent lotus en ‘ohm’ bewustzijn. Het is een beeld dat voor mij zo alles zeggend is. De lotus is geworteld in de aarde en door de troebele wateren groeit hij omhoog en bloeit in alle schoonheid op het water open. De open lotus is wie we kunnen worden en wie we ten diepste al zijn. We kunnen dan onze plaats innemen in het Grote Geheel. Dit is onbegrensd bewustzijn.
De weg
‘Mani’ betekent ‘juweel’. Elke godsdienst kent dit juweel. Het is het aanvaarden dat jij in wezen heel en compleet bent, deel van het Grote Geheel. Zoals ik zeg in mijn cursus ‘In je lijf. In beweging. Iedere dag opnieuw!’ : je bent de golf en je bent de zee. Je kunt je oorspronkelijke natuur realiseren door een spirituele weg te bewandelen samen met anderen. De anderen bemoedigen je en maken het je moeilijk. Het is een weg van vallen en opstaan.
Geborgen in jezelf
‘Hum’ is waartoe dit alles leidt. ‘Hum’, je kunt het tijdloze in de tijd brengen. Je voelt je geborgen in jezelf. Stormen komen en gaan. Jij blijft in je midden, geworteld en open voor de Kosmos.