Lichaamsbewustzijn
Je mag zijn wie je bent.
Lichaamsbewustzijn, een persoonlijke intro
Mijn ontwikkeling van lichaamsbewustzijn kreeg een grote impuls in 1992. Een auto reed frontaal op mij in. Kort was ik buiten mijn lichaam. In die korte periode ervoer ik intense liefde tot mijn lichaam. Door deze liefde kon en wilde ik mijn lichaam nog niet loslaten.
Een maand na het ongeluk met voortdurende pijn en misselijkheid diagnosticeerde een antroposofisch huisarts, dat ik nog onvoldoende in mijn lichaam was ingedaald. Géén idee wat dit betekende, maar daar begon wel mijn levenslange ontdekkingstocht naar wat lichaamsbewustzijn is en werd het de essentie van wat jij bij Vol-ledig kunt ontwikkelen.
Wat is lichaamsbewustzijn?
Veel aanbieders van de bewegingskunsten tai chi en qigong schrijven op hun site dat deze bewegingskunsten je lichaamsbewustzijn vergroten. Zelden tref je uitleg wat dit betekent en wat het jou kan brengen. Kort samengevat is lichaamsbewustzijn ‘thuis zijn in je lijf’. Als je thuis bent in je lichaam, dan voel je wat je emotioneel en gevoelsmatig raakt. Je beleeft je lichaam van binnenuit. Dit bevrijdt je van eigen oordelen en beperkende visies waardoor je met meer veerkracht en helderheid in het leven kunt staan.
'Ik', je vernauwde bewustzijn
Wat ik ervoer als ‘buiten mijn lichaam zijn’, noemden anderen dat ik bewusteloos was. Gelukkig voelde en hoorde ik al snel weer als vanouds. Zo ook met mijn andere zintuigen. Ook was ik weer in staat alle zintuigelijke indrukken samen te voegen tot een ervaarbare ‘ik’: Helen IJsselmuiden. Je noemt dit, dat ik weer bij bewustzijn was gekomen.
Deze ‘ik’, die we allemaal hebben, is nodig om jezelf in deze wereld te handhaven en zo nodig je te verdedigen ten opzichte van je omgeving. Zo waarborg je jouw voortbestaan. Vergelijk het met je huid die jou beschermt.
De keerzijde van deze ‘ik’ is, dat hij zich vasthoudt aan wat hij in het verleden heeft ervaren. Op grond van deze ervaringen vult hij de toekomst in. Hij heeft dus een vernauwd kader van waaruit hij naar de werkelijkheid kijkt. Je ‘ik’ ziet de werkelijkheid, het echte leven, niet. Soms heb je een roze bril op; een andere keer een zwarte. Dit geeft oordelen over en beperkte visies op jezelf, op anderen en op het leven.
Op mijn qigong-les kijkt Corien bij een loopoefening naar haar voeten. Hierdoor komt haar zwaartepunt naar voren te liggen en kan ze gemakkelijk vallen. Ik vraag haar waarom ze naar haar voeten kijkt. Ze vertelt, dat ze een paar jaar geleden gevallen is en haar polsen had gebroken. Dit wil ze nu voorkomen. Dat kan, maar niet door aan haar angst voor vallen vast te houden en daarom naar de grond te kijken. Het kan door haar aandacht naar haar voeten te brengen. Dan kan ze voelen waar ze stapt en of er een tegel los ligt.
Zuiver gewaarzijn
Wetende, dat je ‘ik’ nodig is voor je voortbestaan en dat je ‘ik’ je ernstig kan beperken in de waarneming van de werkelijkheid, rijst de vraag ‘Hoe kun je je bewustzijn zo verruimen dat je ten volle kunt leven?’.
Voor de duidelijkheid: je ‘ik’ maakt dus deel uit van een veel groter bewustzijn. Stel je voor dat je in een vliegtuig zit, dat opstijgt. Op een bewolkte dag verdwijn je dan in een grijze mist met nauwelijks uitzicht. Wanneer het vliegtuig hoger klimt, dan ineens schijnt de zon. Ditzelfde beeld kun je gebruiken voor jouw bewustzijn. Je ‘ik’ is dat dikke grijze pakket wolken en de zon is je ruime bewustzijn waarin alles helder en open is. De zon is er altijd, ongeacht of er wolken zijn of niet. Dit heldere en ruime bewustzijn wordt ook wel zuiver gewaarzijn genoemd. In het Boeddhisme zie je beelden van Boeddha met 5 kinderen. Boeddha symboliseert dat ruime bewustzijn en de spelende kinderen zijn de 5 zintuigen, die in harmonie met Boeddha leven.
Jij kunt dit zuiver gewaarzijn ervaren in het moment tussen dat iets zich voordoet en jij daarop reageert. Vergelijk het met een film: een film bestaat eigenlijk uit foto’s die snel achter elkaar worden afgespeeld. Vertraag je de film, dan zie je dat het foto’s zijn en dat tussen iedere foto ruimte is. Die ruimte is zuiver gewaarzijn. Stem je je daar op af, dan krijg je keuzevrijheid: ‘welke foto wil ik hierna plaatsen’ in plaats van ‘zo heb ik het altijd gedaan’.
Vertragen
Je denken is razendsnel en trekt zijn conclusies. Voordat je het weet is het moment tussen actie en reactie al gepasseerd. Dit moment kun je alleen opmerken, als je in je fysieke beweging vertraagt. Vertragen brengt je aandacht in je lichaam. Je lichaam is in het nu. Hij kan noch in het verleden noch in de toekomst leven. Hierdoor kun je waarnemen wat er nu werkelijk gebeurt. Lichaamsbewustzijn heb je dus nodig om tot zuiver gewaarzijn te kunnen komen.
Indalen in je lichaam
Je vertraagt door te ontspannen. Je kunt dan de sensaties in je lichaam waarnemen. Dit noem je lichaamsbewustzijn. In het begin zijn dat sensaties van ongemak of gespannen zijn. Dat zijn de sterkste signalen, omdat die van levensbelang kunnen zijn. Een aantal keren diep in- en uitademen, waarbij je met de uitademing spanning loslaat, brengt je al meer in je lichaam. Je merkt nu sensaties van allerlei aard op. Ze komen en gaan als golven in de zee. Er daalt rust in je neer.
Een beoefenaar van tai chi of qigong maakt zijn bewegingen langzaam en met aandacht. Hierdoor ontspant hij ook in de diepte van zijn lichaam. Dat stimuleert lichaamsbewustzijn nog meer. Hij gaat zichzelf van binnenuit ervaren. Hij is zich bewust dat hij in ruimte beweegt.
Energie ondersteunt het bewustzijn
Door de trage, met aandacht gemaakte bewegingen in tai chi en qigong gaat de energie in het lichaam van de beoefenaar sterker stromen. De energie, die in de wondermeridianen ren mai en du mai circuleert, stimuleert zowel lichaamsbewustzijn als een helder bewustzijn. Door ren mai (in de afbeelding het grote zwarte gedeelte) stroomt de energie die je doet ontspannen, die maakt dat je jezelf kunt aanvaarden zoals je bent en dat je je gedragen voelt door het leven. Ook geeft ren mai du mai veerkracht (kleine witte gedeelte). Met deze kracht kan du mai (grote witte gedeelte), die door de ruggengraat loopt, zich strekken naar de hemel. Je geest wordt helder. Du mai ondersteunt op zijn beurt weer ren mai. Hij geeft ruimte waardoor bewustzijn in je lichaam komt (kleine zwarte gedeelte).
Echo's uit het verleden
Ben je aanwezig in je lichaam, dan ervaar je zaken als disbalans, ongemak en verstrakking. Dit zijn plaatsen waar energie is samengeklonterd door gebeurtenissen in je verleden. Het is de fysieke ervaring van je mentale oordelen en emoties die zijn ontstaan door je vervormde waarnemingen. Met qigong en tai chi breng je deze samengeklonterde energie – de echo’s uit jouw verleden – in beweging. Wanneer je energie krachtig en vrij door je lichaam stroomt, dan kunnen afvalstoffen je lichaam verlaten. Hierdoor nemen je veerkracht en soepelheid toe. Je voelt je blij en opgeruimd.
Je mag zijn wie je bent
Lichaamsbewustzijn brengt je thuis in je lichaam. Dit geeft diepe rust. Je voelt je veilig, omdat je weet dat je door het leven gedragen wordt. Ook als het leven je overspoelt, kun je terugkeren naar je lichaam.
Lichaamsbewustzijn geeft eveneens zelfvertrouwen, omdat je mag zijn wie je bent en je de plaats in het leven mag innemen, die je toekomt.
Lichaamsbewustzijn stemt je af op organische groei. Alles heeft zijn tijd en uur.
Lichaamsbewustzijn is woordloos aanwezig zijn.
Lees het vervolg ‘5 facetten van lichaamsbewustzijn‘
Pauze
Dit artikel is geen gemakkelijke kost. Om dit te vertalen naar ervaring in jouw lijf staan hieronder een aantal vragen.
Kun je een voorbeeld geven van een recent voorval waarin je denken vernauwd was. Kies een kleine gebeurtenis, die je niet overweldigde. Beleef dit voorval met al je zintuigen opnieuw. Voel in je lijf hoe die beperking voelt, welke gedachten komen op en hoe voel je je. Neem een paar minuten hiervoor.
Adem daarna langzaam van het hoogste punt van je hoofd via de voor- binnenkant van je lichaam uit naar het onderste punt van je romp. Adem vervolgens ruim in en laat je aandacht via je ruggengraat omhoog gaan naar het bovenste punt van je hoofd. Adem zo een tijdje tot je merkt, dat de spanning van je af is gevloeid en je tot rust bent gekomen.
Beleef dan nogmaals dat voorval en laat het dan verlopen zoals je vanuit meer ruimte in je hart zou willen dat het gebeurd was. Je kunt hierbij een hand op je hart leggen.
Ervaringen van lezers
Mooi artikel Helen! Ik herken veel vanuit mijn eigen proces en zoektocht naar mezelf waar jarenlang qigong zeker aan heeft bijgedragen.