Natuurlijk ritme
Al het leven heeft een eigen, natuurlijk ritme waarin het beweegt. Met vloed stromen de golven over het strand en met eb wint het strand aan terrein. Talloos rijst en daalt de druk van je bloed. Het bloed stroomt en geeft jou leven. Dit natuurlijk ritme raakt verstoord, als je daar tegenin gaat. Dan manifesteert stress, ziekte of ongeval zich. Om dit natuurlijk ritme te herstellen of te bevestigen wandelen velen graag in de natuur. In de natuur gaat winter vanzelf over in lente, zomer, nazomer en herfst. Dit natuurlijk ritme kun je ook ervaren als je kijkt naar de schoonheid uitstralende en voortdurend wisselende bewegingen van tai chi. Eerst is er een beweging naar buiten gevolgd door een beweging terug naar de kern van de beoefenaar. Het ritme geeft hem rust en bouwt zowel fysieke als mentale veerkracht in hem op.
Circadiaans ritme
Ieder mens heeft een biologische klok die zijn (ongeveer) 24-uurs ritme, circadiaans ritme genaamd, regelt. Deze klok ligt in de hypothalamus, een hormoonklier die deel uitmaakt van de hersenen. De voornaamste taak van de hypothalamus is te zorgen, dat het lichaam in balans blijft. Hij reguleert bijvoorbeeld je slaap, je eetbehoefte en je emoties. Het circadiaans ritme wordt niet alleen bepaald door je biologische klok, maar ook door je omgeving, zoals het tijdstip waarop het licht wordt. Het circadiaanse ritme zorgt dat je afgestemd bent op het leven dat je leidt. Hierdoor is dit ritme bij iedereen een klein beetje verschillend. Je hebt ochtend- en avondmensen. In hoofdlijnen volgt dit ritme het patroon van wat je op de afbeelding hierboven ziet.
Orgaanklok
Een aanvulling op dit circadiaans ritme is de Chinese orgaanklok. Met deze klok kun je zien welke activiteit je op welk moment van de dag het beste kunt ontplooien. Deze orgaanklok werd ontdekt door Chinese geleerden, die ver voor onze jaartelling de natuur bestudeerden. Elk orgaan laadt zich per 24 uur 2 uur op met nieuwe energie. Deze klok is gebaseerd op de theorie van de Vijf elementen. In de natuur zijn vijf krachten werkzaam: loslaten in de herfst, rust in de winter, uitbotten in de lente, bloei en vruchtvorming in de zomer en oogsten in de nazomer. Ze noemden deze vijf krachten: metaal, water, hout, vuur en aarde.
3.00 – 7.00 uur
metaal: ’s nachts komt je adem tot rust en verdiept zich. Hierdoor laat je los wat niet meer nodig is. Je bent klaar voor een nieuwe dag. In kloosters begint in deze periode de dag.
7.00 – 11.00 uur
aarde: tijd voor het ontbijt. Mentaal ben je op zijn sterkst. Doe de taken die voor jou het belangrijkste zijn.
11.00 – 15.00 uur
vuur: deze periode van het vuur gaat om je hart te openen. Het moment voor sociale contacten. Daarna komt de periode van de dunne darm, het tot je nemen van wat voor jou goed is. Wat is er nog wat je vanuit je hart wilt doen?
15.00 – 19.00 uur
water: rust nemen om de dag te laten bezinken. Van heel wat mensen hoorde ik, dat ze de reistijd naar kantoor in Corona-tijd misten. Die tijd gaf hun de gelegenheid het werk achter zich te laten en ruimte te scheppen voor hun privéleven.
19.00 – 23.00 uur
vuur: het hartzakje geeft het hart fysieke en emotionele bescherming. Ruimte nemen voor je innerlijk leven. De drievoudige verwarmer zorgt voor de samenwerking van de organen. Hoe gezond is een kleine wandeling voor het slapen gaan.
23.00 – 3.00 uur
hout: om de juiste keuzes te kunnen maken en overdag actief te zijn, is het nodig dat galblaas en lever echt rust krijgen om te ontgiften. Op deze tijden hoor je te slapen.
Verstoring van je ritme
De wijze waarop wij onze maatschappij hebben georganiseerd maakt het voor velen tot een ware uitdaging om ritmisch tussen actie en rust te bewegen. Sommigen blijven rennen, nieuwe projecten aangaan. Innerlijke onrust jaagt hen nog verder aan. Ze vergeten hun vrienden en hun slaap. Op een ochtend kunnen ze niet meer. Alles is teveel. Ze hebben een burn-out en zijn omgeslagen naar de andere kant. De andere kant zijn de mensen onder ons die voortdurend moe zijn, weinig energie hebben en tal van vage klachten. Ze weten niet hoe ze de motor op gang moeten brengen.
Verstoring en herstel van mijn natuurlijk ritme
Mijn natuurlijke ritme raakte in 1992 verstoord ten gevolge van een verkeersongeluk. Ik liep daarbij hersenletsel op. Ik sliep meer dan ik wakker was. Mijn bewegingen waren niet meer vloeiend. Ik was niet meer in staat om repeterende bewegingen te maken. Om weer ritme in mijn bewegingen te krijgen liet mijn zangdocente me tijdens de les met een stok waaraan een lang lint vast zat, achtjes zwaaien. Dat was een enorme uitdaging. Toen ik dit onder de knie had, gaf ze me ritmische schrijfoefeningen. Ergens in die periode ben ik weer met qigong begonnen. Wat een enorm effect had dit op me! Ik ging minder slapen, had minder pijn en ik kon mijn bewegingen beter op elkaar afstemmen. Kortom in plaats van overleven ging ik weer leven en kwam er ruimte voor plezier.
Het effect van tai chi en qigong op je ritme
Bij tai chi en bij qigong ontwikkel je lichaamsbewustzijn. Je ontdekt de tijdloze en onophoudelijke stroom van sensaties in je lichaam. Vaak ben je die niet gewaar, omdat gedachten de overhand hebben. De gedachten kunnen bijvoorbeeld zijn pijn, onrust of ‘zo is mijn lichaam nou eenmaal’. Door de lessen tai chi of qigong durf je je meer en meer toe te vertrouwen aan deze stroom van veranderingen. Op een gegeven moment maak je dan niet meer zelf de bewegingen. Je lichaam volgt je innerlijke stroom. Je bewegingen zijn moeiteloos en veerkrachtig. Dán is de schoonheid in je beweging geboren. Ongemerkt heeft onrust plaats gemaakt voor stilte en aanwezig zijn. Dit geeft ontspanning en ruimte voor nieuwe ideeën. Hoewel je je bewegingen steeds verder kunt vertragen, ontdek je dat je een natuurlijk ritme van bewegen hebt. Heel mooi kun je dit ervaren met je grote lendenspier, de psoas. Als je de psoas ontspant, dan beweegt deze uit zichzelf in ritme en dat is de lengte van jouw voetstap.
De wondermeridianen yin qiao mai en yang qiao mai oefenen grote invloed uit op je natuurlijke ritme. Deze meridianen ontspringen in je enkels en dat is niet voor niets. Je enkels zijn de overgang van horizontaal op de aarde naar een staand en opgericht leven waarin je voortdurend tegengestelden in balans met elkaar houdt. Actie en rust, staan voor jezelf, deel zijn van de gemeenschap.
In de lessen tai chi is het de gewoonte om naast individueel te oefenen ook gezamenlijk een serie van bewegingen te maken. Het wonderlijke is dat wanneer ieder bij zichzelf is, de groep zich als vanzelf op elkaar afstemt en als één geheel beweegt. Leven en bewegen in jouw natuurlijke ritme versterkt je capaciteit om met anderen en met het leven mee te bewegen. En samen tot oplossingen te komen voor vraagstukken die onoplosbaar leken.
Krachtig natuurlijk ritme
Tai chi en qigong zijn ingrediënten om je natuurlijke ritme te bekrachtigen of te hervinden. Daarnaast is van belang:
- Te weten waarvoor je ’s morgens je bed wilt uitkomen en tevreden ’s avonds weer wilt ingaan, maakt duidelijk wat voor jou als uniek wezen belangrijk is.
- Benedictijns timemanagement. Je leert hierdoor hoeveel tijd een activiteit vraagt en dat je die tijd daarvoor moet inroosteren. En je ontdekt, dat je heel veel ruimte in je agenda blanco moet laten om te zijn. Haast vanzelf ruim je je huis en je bureau op. Dit geeft rust in je hoofd en in je lichaam, waardoor je ritme zich makkelijker kan manifesteren.
Wu wei
In de Chinese filosofie wordt de term ‘wu wei’ gebruikt. Het betekent zoiets als ‘handelen zonder te handelen’. Ritme geeft, dat je in overeenstemming met de natuur, jouw innerlijke natuur én het leven waar jij deel van bent, kunt leven. Je aanvaardt het leven zoals het komt en je vervolgt jouw weg. Ze blijken één te zijn. Handelen zonder te handelen ontstaat. Je bent in de flow.
Pauze
Je bent van harte uitgenodigd om een moment stil te staan bij wat je gelezen hebt.
Kies een plant of boom uit en teken hem gedurende een week elke dag. Merk op hoe hij verandert. In de lente is dat veel en in de winter is dat nauwelijks.
Breng komende week in kaart hoe jij met jouw tijd omgaat. Kies vijf rollen bijvoorbeeld moeder, werknemer, schaatser, vriendin, partner. Houd een week van uur tot uur bij hoeveel tijd je aan iedere rol besteedt. Kijk aan het einde van de week of dit de verdeling is die jij wenst. Zo ja, ga zo voort. Zo nee, wat wil je eraan veranderen en voer dit door.
Maak een wandeling en loop in ritme met jezelf.