Je gewrichten openen
‘Je gewrichten openen’ is cruciaal in tai chi en qigong. Toen ik met taiji begon, was de enige hint die ik hiervoor kreeg: stel je voor dat je een ei onder je oksels hebt. Dat mag je niet laten vallen en dat mag je niet plat drukken. Probeer het zelf eens: hef je arm met en zonder een ei onder je oksels. Merk de verschillen op. Bij mij werden mijn handen warm en ik bewoog soepeler. Toch loste het ei onder mijn oksel niet het raadsel op hoe ik met open gewrichten kan bewegen. Ik voelde namelijk niet wat er precies in mijn schouders gebeurde. Hierdoor kon ik het niet toepassen in mijn andere gewrichten. Door de jaren heen ontdekte ik wel het antwoord op de belangrijke vraag ‘hoe open je je gewrichten?’.
Kijken en bij jezelf blijven
Tijdens het zomerprogramma nodigde ik de deelnemers uit om naar een boom te kijken en tegelijkertijd bij zichzelf te blijven. In de uitwisseling nadien vertelde Martijn:
ik keek naar de bladeren. Op een gegeven moment wist ik niet meer of ze bewogen door mijn aandacht of dat ik door de bladeren bewogen werd of dat het de wind was die ons in beweging bracht.
Zijn formulering bracht mij tot diep inzicht over de aard van een geopend gewricht.
Ruimte
Wanneer je kijkt en tegelijk bij jezelf blijft, dan is er ruimte tussen jou en datgene of diegene waar jij je aandacht op richt. Deze ruimte houdt de mogelijkheid in zich om je met elkaar te verbinden. Doet de ander mij bewegen of beweegt de ander door mij of bewegen wij samen? Het is als een liefdesdans: de ene keer leidt de één en volgt de ander, een andere keer is het omgedraaid. Voor de buitenstaander lijken de dansers één te zijn. De ruimte tussen hen vibreert.
Liefde tussen kop en kom
Veel van je gewrichten bestaan uit een kop en een kom. Je kunt de relatie tussen kop en kom vergelijken met een liefdesdans. Als tussen kop en kom ruimte is, dan vult die ruimte zich met vloeistof. Deze vloeistof is de drager van je energie. Hierdoor kan je energie moeiteloos stromen.
Wanneer kop en kom elkaar niet de ruimte geven, ontstaat wrijving. Vergelijk het met een echtelijke relatie. Door de wrijving slijt het gewricht. Wanneer hieraan niets wordt gedaan, dan volgt in het geval van een huwelijk scheiding. In het geval van een gewricht moet het gewricht vervangen worden. Het kan ook zijn dat de ruimte tussen kop en kom te groot is door slappe banden. Hun relatie is dan minimaal. Ook dit kun je vergelijken met sommige huwelijken. De partners groeien steeds verder uit elkaar. In de relatie tussen kop en kom kan dit leiden tot blessures, zoals een kop die uit de kom schiet.
Proprioceptie
Van nature zijn je gewrichten geopend. Dit komt, omdat je lichaam is uitgerust met het vermogen om waar te nemen of de kop en de kom zich ten opzichte van elkaar juist verhouden. Dit wordt proprioceptie of positiezin genoemd. Dit vermogen kan om allerlei redenen verstoord zijn, bijvoorbeeld door een langdurig slechte lichaamshouding, door emoties of trauma en/of door ziekte, zoals door Parkinson. Hieruit komen balansproblemen voort.
Tai chi en qigong
In de lessen qigong en tai chi bij Vol-ledig zijn veel oefeningen gericht op het ontwikkelen van je proprioceptie. Ontspanning gevolgd door kleine, kalme bewegingen in een gewricht stimuleert de positiezin. Voortgaande beoefening zorgt, dat na enige tijd je lichaamshouding en/of balans zich als vanzelf herstelt. In geval van ziekte verminderen de klachten en achteruitgang wordt vertraagd.
Met soepele gewrichten bewegen
Geopende gewrichten zijn essentieel bij beweging. Houd je, wanneer je beweegt, je aandacht in je gewrichten, dan leidt dit juist tot verkramping. Wat nodig is, is ruimte in je gewrichten. Herinner je het beeld van de liefdesdans: stel je in de beweging voor dat je achter jezelf staat en dat je verder uitreikt dan je arm lang is. Hierdoor blijft de kom op zijn plaats en beweegt de kop een fractie van je af. Ruimte tussen kop en kom is gewaarborgd. De liefdesdans kan voort. Soepel en sierlijk beweeg je.
In feite schrijf ik niets nieuws. Til je iets zwaars op, dan lukt dat zonder blessures als je je schouders naar achteren houdt, zodat je benen het werk kunnen doen. Mijn formulering is alleen geheel anders, zodat je het kunt toepassen op elk gewricht en vooral bij de gewrichten waar je weinig gevoel hebt. Laat kop en kom als geliefden met elkaar in ruimte bewegen.
Reacties van Lezers
Met belangstelling gelezen.
“Als tussen kop en kom ruimte is, dan vult die ruimte zich met vloeistof.”
De afstand tussen kom en kop wordt gevormd door kraakbeen.
Door het kraakbeen kan de de kop soepel in de kom draaien.
In mijn rechter heupgewricht is het kraakbeen helaas (nagenoeg) verdwenen (en vervangen door enge uitsteekseltjes).
Reactie Helen:
Het kraakbeen is het einde van de botten en verslijt, als tussen kop en kom geen ruimte zit.
Mooi beschreven, heb je ook ervaring met mensen met artrose?
Reactie Helen:
Op mijn lessen hebben vele mensen artrose. Door qigong kan een operatie vaak nog jaren worden uitgesteld.
Ik heb artrose in mijn heupgewricht. De ruimte in mijn schoudergewricht maken, kan ik mij voorstellen. Hoe doe je dat in het heupgewricht? Ter informatie ik doe al enkele jaren qigong. Ik bedoel bij welke beweging kan ik dat toepassen?
Reactie Helen:
Allereerst en vanzelfsprekend zorg voor een juiste lichaamshouding. De top van je hoofd rijst naar de hemel. Dit wil zeggen, dat er een ontspannen strekking opwaarts en tegelijk ontspan je je bekken, benen en voeten en laat je ze de aarde ingaan. Door aan de ene kant te strekken en aan de andere kant te ontspannen, ontstaat ruimte in de heupgewrichten. Je kunt dit de hele dag toepassen.