Tai chi, een krijgskunst
Met tai chi als krijgskunst, ontwikkel je de spirituele krijger in jezelf.
Boek een proefles tai chi
Tai chi als krijgskunst
Dit artikel is het eerste deel van een tweeluik over wat tai chi als krijgskunst voor jou en de samenleving kan betekenen. Het tweede deel gaat over tai chi als kunst. Het krijgsaspect van tai chi chuan roept soms weerstand op. Liever zien deze mensen taijiquan als meditatieve dans. Door dit te doen, laten ze de mogelijkheid liggen om te leren de confrontatie aan te gaan. Zij zeggen geen straatvechtersmentaliteit te hebben. Ze lossen liever problemen ’rationeel’ op of gaan mediteren om hun boosheid tot rust te brengen. Echter, het blijft hoe dan ook nodig om te staan voor wat je wilt en daar gaat tai chi over.
Deze weerzin tegen vechten voelde ik ook toen ik in China twee pelotons militairen de partnervorm van tai chi, sanshou, zag doen. Uiteindelijk overwon één peloton en deze militairen stonden letterlijk met hun ene voet op de militairen van het andere peloton dat verloren had. Ik, die hier mensen tai chi leer, zag dat daar taiji dodelijke ernst is. Wilde ik wel tai chi onderwijzen?
Vrede en veiligheid
Kerstmis ligt achter ons. We komen met familie of vrienden samen en genieten van elkaars gezelschap en het lekkere eten. Als dat er niet is, dan kunnen we dit als gemis ervaren. Overal zijn lichtjes die de duisternis van dit jaargetijde verdrijven. Of we nu gelovig zijn of niet, in deze dagen herleeft het diepe verlangen naar saamhorigheid, veiligheid en vrede. We hunkeren naar wat onmogelijk lijkt in deze wereld.
Koning Willem-Alexander vroeg zich in zijn kersttoespraak van 2014 af of wij de weelde van vrijheid kunnen dragen en beantwoordde dit met ’ja’. We kunnen veiligheid en vrede waarborgen, als we het als onze gezamenlijke verantwoordelijkheid zien en onze talenten daarvoor gebruiken.
Zelfredzaamheid: jezelf staande houden in deze maatschappij
De regering vraagt van ons zelfredzaamheid en waar dat niet mogelijk is hulp van familie, buren en bekenden. Dit leidt tot een (zogenoemde) participatiesamenleving waarin ieder naar zijn vermogen bijdraagt. Toch lijkt dit niet naar de bevrediging van dat diepe verlangen naar vrede, veiligheid en saamhorigheid te leiden. Het voelt vooralsnog als een afbraak van de verzorgingsstaat; een maatregel om de overheidsuitgaven binnen de perken te houden. Er lijkt alleen nog plaats voor de mensen die hun zelfredzaamheid kunnen waarborgen.
Zelfredzaamheid: expressie van jouw zijn
Zelfredzaamheid gaat niet louter over geld. Het gaat ook niet over ’ik kan het zelf wel’. Zou het hier uitsluitend over gaan, dan word je een ’selfie’ zoals koning Willem-Alexander dat uitdrukte. Zelfredzaamheid is expressie van jouw wijze waarop je in het leven staat en daar zin aan geeft. Vanzelfsprekend gebruik je daar jouw talenten en mogelijkheden voor. Vanuit je hart verbind je je met andere mensen en neem je de zorg voor hen op als dat nodig is. Hetzelfde doen zij voor jou. Dit hoeft niet door de overheid te worden opgelegd. Sterker nog, door verplichting ontstaat ongelijkwaardigheid en daar wilden we nou net vanaf. Dat was de situatie in de verzorgingsstaat.
Verantwoordelijkheid
Verantwoording nemen voor je leven
Wil je zin geven aan jouw leven, dan kun je dit alleen bereiken als je verantwoordelijkheid voor jouw leven neemt. Je geeft anderen en de omstandigheden niet de schuld of probeert anderen te manipuleren, zodat zij zorgen dat jij krijgt wat je wilt hebben. Evenmin gedraag je je als slachtoffer.
Kiezen
Je maakt de keuzes die nodig zijn en deze keuzes zijn niet altijd even gemakkelijk. Soms moet je uit twee kwaden de minst erge kiezen. Ook kun je naar de toekomst toe nooit volledig de consequenties van je keuzes overzien. Het leven brengt onverwachtheden op je pad. En toch kies je en groei je uit tot de mens die je wilt zijn en al bent.
Verbinden met anderen
Vanzelfsprekend verbind je je met anderen en kies je voor een gedeelde verantwoordelijkheid voor deze samenleving. Immers, als ieder het beste van zijn kunnen inbrengt komen we dichter bij vrede en veiligheid.
Vechten tegen
Je kunt ’vechten tegen’ of ’vechten voor’. Kies je voor ’vechten tegen’, dan verlies je je eigen doel uit het oog. Je tegenstander wordt je doelwit. Agressie en geweld liggen op de loer. Je wilt de ander schade berokkenen, pijn doen en eventueel vernietigen. Dit komt voort uit dwangmatige gedachten die je eigen gelijk bevestigen en uit emoties die je niet meer onder controle hebt. Een zoon van vrienden solliciteerde eens bij het leger. Hij werd afgewezen, omdat hij situaties niet op waarde zou kunnen inschatten. Als hij iemand voor zijn loop zou zien, zou hij schieten omdat hij zijn vader in die ander meende te zien.
Vechten voor
Wanneer je kiest om zin te geven aan jouw leven, dan kies je voor wat voor jou van waarde is. Je bent dan bereid om de confrontatie met anderen aan te gaan en te staan voor wat jij wilt bereiken. Je hebt hierbij respect voor de zin die de ander aan zijn leven wil geven. Denk hierbij aan de verandering die Nelson Mandela onderging. Eerst streed hij met geweld tegen de apartheid en later vocht hij voor gelijkheid. In plaats van geweld gebruikte hij toen verzoening. ’Vechten voor’ is een vaardigheid die je graag tot je beschikking wilt hebben; net zoals het afstand kunnen nemen van onrust in en buiten jezelf, bijvoorbeeld door te mediteren, om zo weer helder zicht op zaken te krijgen.
Tips voor 'vechten voor' door Sun Tzu, een groot Chinees strategisch krijgsheer (600 vC)
Tip 1
’De partij die weet wanneer te vechten en wanneer niet, zal de overwinning behalen.’ (hoofdstuk 3, regel 26)
Jan had MS en ging geregeld door zijn rug voordat hij op qigong-les kwam. Hij probeerde namelijk alles op te vangen wat hij door zijn handicap liet vallen. Na enige tijd qigong te hebben beoefend ving hij als vanzelf alleen dat nog op wat hij kon dragen, een papiertje, en liet vallen wat te zwaar was, een laptop. Zijn rugklachten behoorde tot de verleden tijd en hij vond andere manieren om dingen die voor hem te zwaar waren, te verplaatsen. Hij beheerste het ’doen’ en het ’laten’.
Tip 2
’Ken de ander, ken uzelf,
En de overwinning zal geen gevaar lopen;
Ken het terrein, ken de natuurlijke condities,
En de overwinning kan totaal zijn.’ (hoofdstuk 10, regel 26)
Toen Ina tijdens de taijji-les als oefening duwde tegen een mede-beoefenaar had ze geen kracht. Ze zei dat het voor haar onmogelijk was om de ander als een tegenstander te zien. Ik vroeg haar zich voor te stellen dat ze het leven van haar kind kon redden door te duwen. Nu had ze ineens voldoende kracht om de ander op het juiste moment weg te duwen.
Tip 3
’Zoek bij het aangaan van gevechten de snelle overwinning. Als de strijd wordt gerekt, zullen uw wapens bot worden en uw manschappen gedemoraliseerd. Als u een ommuurde stad belegert, put u uw krachten uit.’ (hoofdstuk 2, regels 3 en 4)
Wanneer je met een maatje de partnervorm van taiji beoefent, is er één moment waarop de ander mee wil gaan in jouw beweging. Dat moment gebruik je om controle te krijgen over de ander. Mis je dit moment, dan is die ander als een ommuurde stad. Jij verliest je energie en je versterkt de ander waardoor hij controle over jou kan krijgen.
Tai chi ontwikkelt je tot een spirituele krijger
Ik geef nog steeds les in tai chi. Sterker nog, het militaire vertoon in China heeft me aangezet een nog betere docent te worden. Taiji maakt een spirituele krijger van je. Je leert om met beide benen op de grond te staan en tegelijk je geest te ontspannen. Dit heeft onmiddellijk tot gevolg dat je baas blijft over je eigen emoties. Je komt dus niet in het ’vechten tegen’ terecht. Door de tijd heen leer je om tegengestelden samen te brengen, net als Jan. Simpel gezegd: ik kan afhankelijk van mijn doel zowel links af als rechts af. In tai chi betekent dit dat je kunt meegeven en kunt teruggeven; na iedere actie volgt een jezelf verzamelen.
Tai chi, een martiale kunst
Tai chi als martiale kunst leert je op gezonde wijze te staan voor wat je wilt. Deze vaardigheid kan op alle mogelijke terreinen van onze samenleving, onderwijs, wonen, economie, worden ingezet. Het is afhankelijk van wat jou zin geeft in dit leven. Daarvoor wil je heel graag jouw talenten en mogelijkheden inzetten. Jouw zelfredzaamheid is gewaarborgd.