Verbinden
Volgens een oude Chinese theorie bestaat het leven uit vijf basale krachten. Rangschik je deze krachten in de kosmologische cyclus, dan is de aarde de verbindende kracht. De kracht die balans geeft.
Boek een proefles qigong of tai chi
De theorie van de Vijf elementen in de kosmologische cyclus
De Vijf Elementen is een theorie die zo’n 1000 jaar voor onze jaartelling in China ontstond. Deze theorie beschrijft hoe de vijf basale elementen of krachten in het leven zich met elkaar verhouden. Dat kan op verschillende wijzen gebeuren. Eén ervan en de meest bekende is die van de voedende cyclus. Een andere, en die zie je in bovenstaande afbeelding, zijn de vijf elementen gerangschikt in de kosmologische cyclus. Om het plaatje te kunnen begrijpen ga je op je rug liggen en houd je het plaatje als ware het een sterrenhemel boven je met de rode feniks naar het zuiden.
Je ziet dan, dat de feniks boven is en de schildpad met slang, het noorden, onder. De blauwe draak is in het westen en de witte tijger in het oosten. Het midden van de cirkel is dat wat zich op aarde afspeelt. Dit is het gebied van de keizer die de hemelse opdracht tot regeren heeft gekregen. Je kunt zeggen, dat deze afbeelding de vijf elementaire krachten laat zien die in de natuur en in de mens werkzaam zijn. De vijf krachten heten: vuur (rode feniks), water (schildpad met slang), metaal (blauwe draak), witte tijger (hout) en aarde (het gebied van de keizer).
Kruis
Als je dit schema van de theorie van de Vijf elementen in de kosmologische cyclus ziet, dan kun je er een kruis in herkennen. Een kruis bestaat uit een verticale en een horizontale lijn.
Verticale as
Op de verticale as staan vuur, aarde en water. Het water staat onder. Water stroomt altijd naar het laagste punt en is de basis van ieders bestaan. Je kunt water je essentie noemen. Het vuur is de kracht van de geest en de verbinding met de Kosmos. Het element aarde verbindt jouw essentie met de schepping. De verticale lijn is daarom de as van zijn.
Horizontale as
Op de horizontale as zie je hout, aarde en metaal. Het element hout is je daadkracht. Metaal is loslaten en ruimte geven aan vernieuwing. Aarde zorgt voor de balans tussen deze twee krachten. De horizontale lijn is de doe-as. Aarde verbindt ook zijn en doen; het kruis. In balans ervaar je dit in je leven als regelmaat en stabiliteit.
As van zijn
Kijkend naar de sterren ervaar ik
mijn grootsheid en mijn nietigheid
Wanneer ik de grond onder mijn voeten kwijt ben en gevangen ben in emoties of verdwaald in gedachten, dan ga ik op mijn rug naar de sterren kijken. Ik ervaar dan de grootsheid van de schepping. Ik herinner me de woorden van Steven de Batselier in zijn boek ‘De extatische mens’:
Je bent een Kind van de Kosmos.
Tegelijk ervaar ik mijn nietigheid. En toch: ik doe er toe. Ik word bevestigd in mijn essentie: dat wat er is bij de conceptie en blijft tot het einde van mijn leven. Zo verbind ik vuur en water; kosmos en mijn essentie.
Luisterend naar mijn lichaam ervaar ik
mijn essentie en mijn levensadem
Als er geen sterren zijn, dan ga ik ook op mijn rug liggen en zet mijn voeten op de grond. Ik richt me op alle sensaties in mijn lichaam. Ik ervaar een continue veranderende stroom. Het is wat Herman Hesse schrijft over de verlichting van Siddharta:
Hij zag: dit water stroomde en stroomde maar, nooit stond het stil, en toch was het er telkens weer nieuw! O, zou er ooit iemand zijn die dit zou kunnen begrijpen! Hij kon het in ieder geval niet, niet begrijpen, niet bevatten, in hem was alleen een heel vaag vermoeden, een verre herinnering, goddelijke stemmen.
In de microkosmos van mijn lichaam ervaar ik grootsheid en tegelijk ervaar ik dat, als de samenwerking tussen de cellen wegvalt, mijn leven stopt. Mijn essentie bindt en maakt wie ik ben. Het is de levensadem die me bezielt. Water en vuur.
In je midden
Twee manieren die hetzelfde resultaat geven. Beide bevestigen je in de verticale as, de as van zijn. Vanzelf kom je dan weer in je centrum. Het centrum wordt nu gedragen door je verbondenheid met je essentie en met de Kosmos. Dit geeft je kracht om dat in de ogen te kijken wat daarvóór te overweldigend was. Je liep ervoor weg of je wilde met alle geweld een oplossing. Nu is het tijd om in actie te komen.
Doe-as
Aarde
Ook het in actie komen, gebeurt vanuit de aarde. De aarde neemt zowel rotte als rijpe vruchten op. Kortom, de aarde aanvaardt alles wat op haar valt. Ze composteert het. Uit haar komt nieuw leven voort. Met het element aarde wordt de spijsvertering geassocieerd. De maag neemt het voedsel op en de milt levert de energie om het voedsel te verteren. Er komen suikers voor alle essentiële levensprocessen beschikbaar.
Onderste dantian
Wanneer je met qigong of taiji begint, leer je als eerste je onderste energiecentrum of dantian te activeren, zodat je energie sterker door je lichaam stroomt. Je onderste dantian ligt ongeveer 4 vingerbreedtes onder je navel ongeveer 4 cm. naar binnen en wordt ook wel ‘zee van energie’ genoemd. Het beeld dat in China voor dit gebied gebruikt wordt, is het beeld van een kookpot met water waaronder een vuurtje brandt. Als het water kookt, dan ontstaat stoom. Dit beeld laat prachtig de wederzijdse afhankelijkheid van de elementen water en vuur zien. In de stoom hebben water en vuur zich met elkaar verbonden en verspreiden zich vanuit het laagste punt, je dantian, door je hele lichaam.
Energie stroomt door het bindweefsel
Het is overigens niet alleen een beeld. Kijk je naar losmazig bindweefsel dat spieren, zenuwen en bloedvaten ondersteunt, dan bestaat dat uit een netwerk van vezels. Dit netwerk biedt de structuur (element aarde) waardoor energie kan stromen. De energie (element vuur) is afhankelijk van de vochtigheid (element water) in het weefsel.
Aarde geeft balans tussen doen en laten
Wanneer je geworteld bent en vol energie, dan kun je zien wat er werkelijk is, los van je emoties en gedachten. Je durft je huidige balans en zekerheid op te geven. Dat geeft de ruimte om een nieuwe balans te vinden, zodat je vanuit jouw zijn kunt antwoorden op wat er op je af is gekomen en zo onverteerbaar was. Je verbindt je met hout en metaal, de doe-as. Bij hout gaat het om de vragen:
wat wil ik?
wat kan ik?
wat doe ik?
Vervolgens stroop je je mouwen op en ga je aan het werk. Metaal staat hier tegenover. Bij metaal is het loslaten, ontspannen en ruimte geven aan het nieuwe dat zich wil ontvouwen. Beide polen zijn nodig. Het is met de kracht van het element aarde dat je de juiste balans kunt vinden.
Verbinden
Tai chi en qigong
In tai chi en qigong beweeg je altijd je gehele lichaam. Er is geen deel dat niet beweegt. In ‘het wezen van Taiji, de klassieke teksten’ wordt dit omschreven als:
De beweging moet in de voeten geworteld zijn,
doorgegeven door de benen,
gecontroleerd door het middel,
en uitgedrukt door de vingers.
Daarna gaat de beweging weer dezelfde weg terug. Dit betekent dat elke beweging eerst in de as van zijn plaats vindt: water, aarde en vuur. De beweging gaat vanuit de aarde verder naar buiten, hout-element, en keert weer terug, metaal-element, naar de as van zijn. Ongemerkt beleef je in elke beweging van qigong of tai chi de theorie van de Vijf elementen in de kosmologische cyclus. Dit geeft een diep gevoel van blijheid.
Psoas en lattisimus dorsi
Cruciaal voor een goede verbinding van de as van zijn en de as van doen is het gebied rondom de bovenste lendenwervel en de onderste borstwervel. Aan deze wervels zijn de psoas of grote lendenspier en de lattisimus dorsi of brede rugspier vastgehecht. De grote lendenspier verzorgt de communicatie tussen de buik- en hoofdhersenen. Het is de spier die hoort bij de as van zijn. De brede lendenspier ligt oppervlakkiger en zorgt dat je je uit kunnen strekken naar de wereld en realiseren wat je ten diepste verlangt. Het is de spier die hoort bij de doe-as.
In het gebied van de bovenste lendenwervel en de onderste borstwervel ligt ook de maag die goed functioneert als hij soepel gestrekt is. Hij kan dan zowel letterlijk het eten verteren als ook dat wat psychisch op je afkomt.
Vijf elementen in de kosmologische cyclus
De vijf elementen in de kosmologische cyclus gerangschikt geeft je het inzicht tussen doen en laten. Het begint met zijn en vanuit het zijn kom je in actie. Het element aarde verbindt de elementen: water, vuur, hout en metaal met elkaar en brengt ze in balans. Net als het leven vernieuwt deze balans zich voortdurend.